Popüler Kültür - 5. sayfa

Bu dünyada yaşamıyormuş gibi davranma lüksünü kendinde gören, yerinden kıpırdamaya üşenen, kararsız, yüzünde sürekli çaresizlik ifadesi, omuzları çökük bir köşede pinekleyen fuzulî bir yaratıktır. Filozof olmasına filozoftur ama kenar meyhanelerde masanıza oturup gecenizi berbat eden cinsten. Hüzne tutkuludur, hüzünlenme ayinlerine bayılır. Başkalarına destek olmanın ilginç yollarını bulmuştur: Alkolik arkadaşının elinden içki şişesini alacağına oturup onunla birlikte yere serilene kadar kafa çeker.

Yengeç bu dünyada, yok, kendi küçük dünyasında, kimse tarafından anlaşılmayan bir ütopyacı olduğuna inanır. Kendine sorarsanız duygulu, şefkatli, saf-temizdir. Tabiî gerçek başkadır: Dakikada sekiz kere değişen ruh hali, aşırı hassasiyeti (alınganlık da diyebiliriz) mülk düşkünlüğü, kendinden hoşnutluğu ve benmerkezciliği ile hiç de iç açıcı bir yaratık değildir. Bütün burçlar içinde huzur ve düzene en çok düşkün olanıdır.

Kötümserdir, dikkafalıdır, otoriterdir, otoriteye tapınır. Hemen tabi olur ve gözlerini iktidar koltuğuna diker. Esnek değildir, uyumsuzdur, kurudur, mizahtan anlamaz, hırslıdır, tek kuruşun hesabını yapar. Gençken yaşlı, yaşlandığında gençtir. Enerjisi o kadar fazladır ki, kapıştığınız ya da size aşık olan oğlak hayatınızı karartabilir. Bazı iyi özellikleri de vardır.

Başak pek bilgili ve pratik biri olduğuna inandığı için, başaklarla birlikte yaşayan insanların hayatı genellikle başağın elini sürdüğü işi toparlama çabasıyla geçer. Başağın pratiklik dediği, en gereksiz ayrıntılara boğulmaktır. Onun gözünde düzen kavramına uymayan her şey bir kaos belirtisidir. Hoşgörüsüzlük gösterebileceği durumları artırmak için başak sigara içmez, içki içmez.

Türkiye’nin 1980’lerdeki toplumsal değişiminin gündelik hayatta ve popüler kültürde hakim kıldığı değerlerin, mitosların tahlili; “yaldızların” kazınması. Toplumsal adaletsizliğin aldığı yeni boyutlarla, “yeniliklerin” takdiminde sergilenen marifetlerle “günümüz”ü temsil eden şöhretler. Kozanoğlu’nun kitabı, haklı olarak, “Türkiye’nin ne hale geldiği” üzerine kafa yoranların ciddiye aldığı ve sayesinde eğlendiği kitaplardan biri oldu.

“Çok katlı” bir çalışma. Hem Gencebay’ın eserlerini salt “mesaj”ıyla, “imaj”ıyla değil müziğiyle, nağmesiyle, iç anlamıyla önümüze seriyor hem aydınların arabesk müziğe bakışını, sol teorideki popüler kültür tartışması çerçevesinde sorguluyor. Gencebay’la yapılmış uzun sohbet, Türkiye’nin toplumsal-kültürel yapısına “teşhis” koymakla ilgilenenlerden “Orhanseverlere” kadar geniş bir kesim için ilginç.

Kitabın bilimsel bulgular ile gündelik olgular arasında kurduğu canlı köprü, pozitif bilimcilerle “normal” insanları yakınlaştırıyor. Kitap, arasıra duyduğu “entropi”, “enzim”, “termo-dinamik” gibi terimlerin teknik dile boğulmadan izahını bulamayanlar veya lise yıllarından sonra bunları hemen unutanlara tam bir acil yardım.

Afrika’da açlık çeken insanlara yardım için rock ve pop dünyasının önde gelen isimlerini bir araya getirerek dev “Live Aid” organizasyonunu düzenleyen İrlandalı rock şarkıcısı Bob Geldof’un kaleminden “sivri” ve esprili bir dille bu kampanyanın öyküsü.